Naast verplichtingen vanuit hogere overheidslagen hebben gemeenten bewegingsruimte om een eigen invulling te geven aan hun ambities op het gebied van duurzaamheid. Het begrip duurzaamheid kan breed worden uitgelegd: bijvoorbeeld als een streven naar een ideaal evenwicht tussen ecologische, economische en sociale belangen.

Door maatregelen en ambities vast te leggen in een duurzaamheidsvisie kunnen ruimtelijke plannen en andere ontwikkelingen gemakkelijk worden getoetst en gehandhaafd. Uiteraard is het aan het lokale gemeentebestuur om te bepalen hoe ver de ambities op het gebied van duurzaamheid gaan.

Nijkerk

De Gelderse gemeente Nijkerk ambieert een duurzame gemeente te zijn en wil met haar ruimtelijke plannen een antwoord bieden op de klimaatproblematiek. Om zeker te stellen dat bij de ontwikkeling van een nieuwe woonwijk bij de kern Nijkerkerveen de duurzaamheidsambitie van de gemeente wordt gehaald, is hiervoor een duurzaamheidsvisie opgesteld. Deze duurzaamheidsvisie is een mooi praktijkvoorbeeld voor andere gemeenten die op zoek zijn naar handvatten voor het bewaken en behalen van hun ambities op het gebied van duurzaamheid. Op zoek naar meer voorbeelden? De gemeente Nijkerk stelde ook een duurzaamheidsvisie op voor de nieuwe woonwijk Het Spaanse Leger.

Duurzaamheidsvisie Nijkerkerveen

Het dorp Nijkerkerveen wordt omringd door veengebieden, weilanden, groen en kleine waterplassen. Grenzend aan de bestaande kern wordt een nieuwe woonwijk gerealiseerd, met circa 350 woningen. De gemeente Nijkerk heeft voor 5 duurzaamheidsthema’s vastgelegd hoe deze nieuwe woonwijk ontwikkeld moet worden.

Klimaatadaptatie & biodiversiteit

De nieuwe woonwijk zal voorbereid moeten zijn op klimaatverandering en zal een positieve bijdrage moeten leveren aan de biodiversiteit. De wijk krijgt op basis van die ambitie een robuust watersysteem, waarbij het grondwaterpeil verlaagd wordt en het hemelwater in het plangebied opgevangen wordt in onder meer een centrale waterpartij, wadi’s, greppels en zaksloten. De robuuste waterstructuur speelt, samen met bomen en andere groenvoorzieningen, ook in op het fenomeen hittestress. Bomenrijen, groepjes bomen, oeverbeplanting en kruidenvegetatie zorgen niet alleen voor verkoeling en woongenot, maar dragen ook bij aan de biodiversiteit.

Duurzame energie

De gemeente Nijkerk wil in 2050 energieneutraal zijn. De toekomstige energieopgave is daarbij een belangrijk aspect en die is op twee manieren te beïnvloeden: door het beperken van de vraag en door het opwekken van duurzame elektriciteit. De nieuwe woningen in Nijkerkerveen zullen “energieneutraal” (BENG 3) worden gebouwd. Door daken optimaal te oriënteren kan met de plaatsing van zonnepanelen elektriciteit worden opgewekt. Door te zorgen voor een koele woning wordt de vloerverwarming ook geschikt gemaakt voor koeling in de zomer.

Circulaire ontwikkeling

Circulariteit is een belangrijk uitgangspunt voor de nieuwe woonwijk van Nijkerkerveen. Hiermee bedoelen we een economie zonder afval, waarbij grondstoffen steeds opnieuw gebruikt worden. De gemeente Nijkerk denkt actief na over de materiaalkeuze en de bijbehorende levensduur voor de nieuwe woningen en de openbare buitenruimte. De ecologische footprint van de woningen wordt verkleind door waar mogelijk biobased materiaal toe te passen, zoals houten gevelbekleding.

De openbare buitenruimte wordt zo veel mogelijk circulair ontworpen en ingericht, bijvoorbeeld door circulair asfalt of beton te gebruiken voor paden en andere verharding. Openbare speelelementen worden zo veel mogelijk gemaakt van natuurlijke materialen. Het hergebruiken en recyclen van materialen komt op allerlei manieren terug; bijvoorbeeld door de aanleg van centrale inzamelvoorzieningen op een milieuplein, waardoor het bewustzijn over afvalscheiding vergroot wordt.

Duurzame mobiliteit

Op het gebied van mobiliteit heeft de gemeente Nijkerk de handreiking mobiliteit en duurzame gebiedsontwikkeling van CROW als leidraad genomen bij de duurzaamheidsvisie. De gemeente wil haar inwoners stimuleren om zoveel mogelijk gebruik te maken van actieve mobiliteit; wandelen en fietsen. De nieuwe woonwijk sluit aan op een snelfietsroute en wordt ingericht om bewegen te stimuleren. Er is ruimte voor langzaam verkeer, ontmoeting, spelen en sporten. De auto is op veel plekken in het nieuwe woongebied “te gast”.

De nieuwe woonwijk krijgt, in het kader van slimme logistiek, een pick-up/pakketautomaat op een centrale plek. Daarmee gaan bevoorrading en pakketbezorging met zo min mogelijk bewegingen. De laadinfrastructuur moet op orde zijn, om emissieloze mobiliteit te stimuleren. Om dit te bereiken kunnen bijvoorbeeld laadpalen geïmplementeerd worden in lantaarnpalen, verspreid door de wijk.

Gezondheid

Nijkerk streeft naar een verduurzaming van de leefomgeving, waarbij de gezondheid van inwoners wordt gestimuleerd. De nieuwe woonwijk van Nijkerkerveen krijgt een groene leefomgeving, omdat bomen, planten en andere groene aangezichten een bewezen positief effect hebben op de mentale en fysieke gezondheid én zorgen voor een vitale leefomgeving. Het groen wordt bovendien ingezet voor bewegen, spelen, ontspanning, het maken van ommetjes én voor sociale cohesie en inclusiviteit (bankjes, ontmoetingsplekken).

Duurzaamheidsvisie: doen!

Om ervoor te zorgen dat de ontwikkeling van de nieuwe woonwijk in Nijkerkerveen aansluit bij de duurzaamheidsambities van de gemeente, heeft de gemeente Nijkerk in een duurzaamheidsvisie vastgelegd hoe de wijk moet worden aangelegd en ingericht. Hierdoor zijn de ambities duidelijk en meetbaar én wordt de kans op een succesvolle uitvoering sterk vergroot.