Landschapsturend ontwerpen
Hoe bouw je natuurinclusief en hoe leg je het vast in je regels?
In het Gelderse Dinxperlo is veel vraag naar huizen. Op ’t Beggelder, een gebied ten zuidwesten van de kern, is ruimte voor de ontwikkeling van een nieuwe woonwijk. De gemeente Aalten streeft ernaar om duurzaam en betaalbaar te bouwen. Bovendien wil de gemeente dat het landschap als basis wordt gebruikt voor het ontwerp en de inrichting van het gebied; het landschapsturend ontwerpen.
’t Beggelder: duurzaam en betaalbaar wonen
Om te voldoen aan de grote vraag naar woningen voor verschillende doelgroepen wordt aan de zuidwestkant van Dinxperlo een deel van het landelijk gebied ontwikkeld tot nieuwe woonwijk. Bij de ontwikkeling van de nieuwe wijk spelen allerlei ambities een rol. De gemeente Aalten is een GlobalGoals gemeente en streeft daarom hoge ambities na op het gebied van duurzaamheid. Daarnaast is de vraag naar betaalbare woningen groot. In de wijk zal 28% van de woningen bestaan uit sociale huurwoningen en 32% uit betaalbare koopwoningen. Hierdoor zal ’t Beggelder een duurzame én betaalbare wijk zijn.
Landschap als basis
Landschapsturend ontwerpen betekent ontwerpen op basis van de gebiedskenmerken die met de tijd in de ruimte zijn gesleten. Deze kenmerken zijn belangrijk, omdat ze de identiteit hebben gevormd die de plek heeft. Bovendien is een project gemakkelijk klimaatadaptief te maken wanneer je je laat leiden door hoogteligging, reliëf, de waterstructuur en het klimaat.
Landschap ’t Beggelder
Rondom Dinxperlo heeft het landschap grillige vormen. In de loop van de tijd heeft dit gezorgd voor een lappendeken van percelen, begrensd door groenstructuren. Kortom: tot het kleinschalige landschap dat zo kenmerkend is voor de Achterhoek. Tussen het grillige patroon van dekzandruggen en -koppen stroomden beekjes. Op de hoger gelegen dekzandruggen lagen van oudsher de akkers en boerenerven. Langs de beekjes was het grasland. Honderden jaren van bemesting zorgden ervoor dat de akkers steeds hoger werden. Om de gewassen te beschermen werden de akkers omringd met houtwallen en -singels. De wegen werden aangelegd op de hogere delen in het landschap.
’t Beggelder is een voormalig buurtschap dat lange tijd op enige afstand lag van het dorp Dinxperlo. In de loop van de tweede helft van de 20e eeuw werd het grotendeels opgenomen in de bebouwde kom van Dinxperlo. De Beggelderdijk vormt de westelijke rand van het gebied. Tijdens de Tweede Wereldoorlog werden meerdere boerderijen in dit gebied getroffen door geallieerde bommen. Hierbij kwamen Duitse soldaten, lokale burgers en ondergedoken Russische krijgsgevangenen om. Een deel van de boerderijen heeft nog visuele herinneringen aan deze gebeurtenissen. Na de oorlog zijn beschadigde boerderijen herbouwd. Enkele bouwkundige elementen, zoals rode dakpannen en gevelstenen, herinneren hier nog aan.
Nieuw ontwerp op basis van oud landschap
Het stedenbouwkundig ontwerp voor de nieuwe woonwijk is gebaseerd op de landschappelijke geschiedenis en kenmerken van Dinxperlo en het buurtschap Beggelder. Dit noemen we landschapsturend ontwerpen.
De landschappelijke ondergrond en de hoogtekaart bepalen de vormgeving van het stedenbouwkundig plan. Concreet betekent dit dat de hogere delen worden ingedeeld voor wonen en de lagere delen voor groen en waterstructuren. De groenstructuren volgen de hoogtelijnen.
Landschapsturend: landschapselementen
De woonvelden van de nieuwe wijk volgen als vanzelf uit de zandopduikingen. Bestaand groen wordt ingepast in de nieuwbouwplannen. In het plan worden bovendien gebiedseigen landschapselementen toegevoegd, die passend zijn bij het kleinschalige kampenlandschap. Dit zijn bijvoorbeeld heggen en hagen, knotbomen, houtwallen en -singels en geriefhoutbosjes.
Landschapsturend: identiteit
De eigen identiteit van buurtschap ’t Beggelder wordt behouden door bestaande erven de ruimte te geven. Het westelijke deel van de Beggelderdijk blijft als ‘landweg’ in stand en vanaf de dijk worden doorkijkjes naar het plangebied mogelijk gemaakt. De nieuwe wijk wordt verdeeld in twee deelgebieden; ‘Dorp’ en ‘Beggelderdijk’.
Het omringende landschap wordt beleefbaar gemaakt door de aanleg van goede verbindingen voor langzaam verkeer door ’t Beggelder richting het recreatief uitloopgebied ten noorden en westen van het gebied. Tot slot wordt, in overleg met de huidige en toekomstige bewoners van het gebied, gezorgd voor een zorgvuldige vormgeving van de overgang tussen bestaande woningen (die nu aan de achterkant zicht hebben op het open landschap) en de nieuwe wijk.
Duurzaam, betaalbaar en passend in het landschap
De nieuwe woonwijk ’t Beggelder bij Dinxperlo, die in 2026 moet verrijzen, zal een voorbeeld zijn van hoe duurzaamheid en betaalbaarheid gecombineerd kunnen worden. Wat de woonwijk verder zal kenmerken is de manier waarop de bebouwing en de groen- en waterstructuren naadloos passen bij het landschap.
Lees meer artikelen:
Nieuw hart in oud erfgoed
Project Hart van Oosterhout laat zien hoe erfgoedtransformatie de lokale identiteit een flinke boost kan geven. Laat je inspireren!
Gezonde medewerkers: gezond bedrijf
In een adaptief Nederland is er aandacht voor de gezondheid van natuur én mens. Zó richt je een bedrijventerrein optimaal in voor gezonde medewerkers en omwonenden.
Dat geeft energie!
Aan de Heuvelstraat in Silvolde zorgt een centrale E-box voor energieopwekking en -opslag voor de 28 nieuwe woningen van wooncorporatie Wonion.