Maatschappelijk adaptief bouwen in het buitengebied

Het woord adaptief horen we steeds vaker met betrekking tot de ruimtelijke ordening in Nederland. Met adaptief bedoelen we eigenlijk toekomstbestendig: het continue proces van het aanpassen van onze leefomgeving aan nieuwe omstandigheden. Aanpassen aan het veranderende klimaat en aan nieuwe technologische inzichten bijvoorbeeld, maar ook aan sociaal-maatschappelijke veranderingen. Sociaal en maatschappelijk adaptief bouwen betekent “inclusief” bouwen voor de toekomst: een plek inrichten zodat iedere bewoner er volwaardig kan participeren. De eigen inwoners, maar ook de historie van een plek spelen hierbij een belangrijke rol.

Sociaal en maatschappelijk adaptief: de praktijk

Buurtschap ‘t Woold

Het project “Droppers Woold” bevindt zich in het buitengebied bij Winterswijk. Het buurtschap ‘t Woold ligt in een kleinschalig, waardevol coulissenlandschap. Het buurtschap heeft ongeveer 900 inwoners, heeft een eigen basisschool en kent een sterk verenigingsleven. Een gebrek aan woningen leidt ertoe dat jonge inwoners het buurtschap noodgedwongen verlaten. Ook oudere inwoners, die kleiner willen gaan wonen, kunnen niet in het eigen buurtschap terecht.

Initiatief van onderop

Nadat enkele individuele bouwplannen in de kern van ‘t Woold waren afgewezen, ontstond bij een paar jonge inwoners van ‘t Woold het idee voor een kleinschalig bouwproject op een agrarisch perceel net buiten de kern. De drijfveer voor de woningbouw zijn de Wooldenaren zelf: jongeren die willen blijven of terug willen komen en ouderen die graag in ‘t Woold willen blijven wonen.

Onder meer tijdens een drukbezochte informatiebijeenkomst werd de interesse in het project gepeild. Er bleek veel behoefte aan betaalbare woningen. Een hele uitdaging, maar niet onmogelijk. In samenwerking met de gemeente, bouwmanager Henk te West en landschapsarchitect Guido Baten (Buro ontwerp & omgeving) ontstond het concrete plan voor de bouw van zes vrijstaande woningen, acht rijtjeswoningen en twee twee-onder-één kapwoningen. De woningen worden in clusters gerealiseerd, wat bijdraagt aan het Naoberschap; de lokale saamhorigheid, het samen werken en samen leven.

Inpassing in de bestaande situatie

Het project zal gefaseerd worden uitgevoerd, zodat het zich langzaam en natuurlijk aan de ontwikkelingen in het buurtschap aanpast. Er is veel aandacht voor de inpassing van de woningen in het waardevolle landschap. De zichtlijnen op de naastliggende boerderijen moeten bijvoorbeeld in stand blijven en aanwezig groen en watergangen moeten behouden blijven. Bewoners en recreanten die het plangebied en de omgeving gebruiken om een ommetje te maken, moeten dit ook in de toekomst kunnen blijven doen. Het plangebied blijft hiervoor beschikbaar. De aanleg van een nieuw bospaadje zal de mogelijkheden zelfs vergroten. Daarnaast levert het project een waardevolle bijdrage aan de lokale biodiversiteit.

Klaar voor de toekomst

Dankzij het initiatief van enkele inwoners van het buurtschap is ‘t Woold op het gebied van woningbouw weer klaar voor de toekomst. Doordat het woningbouwproject kleinschalig is én in fasen gerealiseerd kan worden, is dit bij uitstek een voorbeeld van een sociaal-maatschappelijk adaptief plan.