Nieuw dorpspark bevordert identiteit

Gebiedskenmerken die in de loop der tijden in de ruimte zijn gesleten zijn belangrijk en bepalen de identiteit die de plek heeft. Bij het maken van een nieuw ontwerp voor een ruimtelijke ontwikkeling worden die gebiedseigen karakteristieken van een plek als basis van het ontwerp gebruikt. Denk bijvoorbeeld aan waterlopen, bossen, hoogteligging, reliëf en het klimaat van het gebied.

Praktijkvoorbeeld dorpspark De Laak

Ten zuiden van het Gelderse Rheden is een nieuw landschapspark aangelegd. Door een lange strook langs het riviertje De Laak loopt een wandelpad als verbinding tussen allerlei elementen van het park. Van natuurspeelplaats tot hondenuitlaatplek en van pumptrack tot visstek voor minder-validen. Het landschapspark is aangelegd met veel zorg voor de natuurwaarden van het gebied en betekent een forse investering in de biodiversiteit van het gebied. Aan de identiteit van het gebied en zijn gebruikers is bijzonder veel aandacht besteed.

Identiteit van het landschap

Het Gelderse dorp Rheden, met een kleine 8.000 inwoners, ligt ingeklemd tussen de Veluwe in het Noorden en de rivier de IJssel in het zuiden. De watergang De Laak, die direct ten zuiden van het dorp ligt, wordt gevoed door kwelwater vanaf de Veluwe en is daarnaast afhankelijk van het waterpeil in de rivier de IJssel. Door het veranderende klimaat en de wisselende waterstanden in de rivier de IJssel is het regelmatig voorgekomen dat de Laak voor langere periodes droogviel.

Het watersysteem van de Laak is een belangrijk, kenmerkend onderdeel van het landschap rond Rheden en is mede bepalend voor de identiteit van de plaats. In het nieuwe dorpspark zijn drie bruggen aangelegd om dit water te kunnen beleven. Door rondom de bruggen de bodem van de watergang aan te smeren met klei zal hier permanent water blijven staan. Op andere plekken kan de Laak blijven droogvallen. Voor de gebruikers van het gebied maakt dit duidelijk hoe het watersysteem werkt, wat de invloed is van klimaatverandering, hoe het water dankzij het gemaal van de Laak naar de IJssel kan stromen, etc.

Identiteit van de gebruikers

Het nieuwe dorpspark maakt een aantal historische verhalen van Rheden zichtbaar. De naam Rheden, vroeger “Rheton”, betekent “plaats waar het riet groeit”. Deze betekentis zien we terug in de rietpluimen die ingedrukt zijn in de betonnen pijlers van de drie bruggen over de Laak. Ook de bruggen zelf zijn een verwijzing naar de historie van Rheden. Ze zijn gemaakt van baksteen en beton, wat verwijst naar de Rhedense baksteenindustrie en betonfabriek.

De verhalen van de geschiedenis van Rheden worden verteld aan de hand van borden, op de bijzondere plaatsen aan het wandelpad. Bijvoorbeeld bij een mooie zichtlijn op de kerk, bij een knotwilg, veldkeien, of bij een zitelement.

Oude verhalen, nieuwe toekomst

De inrichting van het nieuwe dorpspark de Laak in Rheden is een mooi voorbeeld van een adaptieve ontwikkeling op het gebied van identiteit en cultuur. In samenhang met een forse verbetering van de natuurwaarden van het gebied, versterkt het nieuwe landschapspark de beleving van de historische verhalen van Rheden. De karakteristieken van de omgeving hebben de basis gevormd om deze plek met een nieuw ontwerp een nieuwe betekenis te geven voor de toekomst.