Het watersysteem is een belangrijk aspect van klimaatbestendigheid. Hierbij onderscheiden we twee stromen: hemelwater (regen en sneeuw) en afvalwater. In veel gevallen worden beide stromen nu nog afgevoerd via het riool. Inmiddels beseffen we dat regenwater veel te kostbaar is om samen met afvalwater af te voeren. Regenwater kan juist een belangrijke bijdrage leveren aan het robuust en klimaatbestendig maken van ons watersysteem.

Door regenwater niet af te voeren, maar op te vangen in de grond, kunnen we de zoetwatervoorraad vergroten, verdroging voorkomen en wateroverlast beperken. En niet onbelangrijk: het levert een flinke besparing op van kosten in het zuiveringsproces en rioleringbeheer.

Om dit te bereiken moeten we het oppervlaktewater, dat in de loop der tijd met de toename van bebouwing en verharding uit de stedelijke gebieden is verdwenen, weer terugbrengen in de stad. Ontwerpers, stedenbouwers en ingenieurs ontwikkelen hiervoor nieuwe technieken die niet alleen effectief zijn, maar ook een aanwinst voor het welzijn en de gezondheid van bewoners en gebruikers. Denk bijvoorbeeld aan stadsbeken, wadi’s, waterpleinen, et cetera.

Praktijkvoorbeeld: van snoepfabriek naar adaptief woongebied

In het Gelderse ’s-Heerenberg stond bijna 100 jaar lang de iconische snoepfabriek van de familie Fassin, in de volksmond ook wel de “Katja-fabriek” genaamd. Nu de productie verplaatst is naar een locatie buiten de kern, kan het oude fabrieksterrein opnieuw worden ingericht. De familie Fassin wil bij deze herontwikkeling iets goed terugdoen voor de buurt en kiest daarom voor de bouw van woningen waarnaar lokaal veel vraag is. Bij de ontwikkeling van het terrein wordt veel aandacht besteed aan duurzaamheid en klimaatbestendigheid.

Openbare ruimte: groen én water

In de huidige situatie is vrijwel het gehele terrein verhard en wordt het regenwater afgevoerd via het riool. In de toekomstige situatie zal het verhard oppervlak kleiner zijn, maar nog steeds substantieel. Toch is het mogelijk al het regenwater op te vangen en af te voeren op het eigen terrein.

Het binnenterrein van de ontwikkeling bestaat uit parkeergarage, met een binnentuin op het dak. Op dit dak worden grote bakken met beplanting gerealiseerd, die een deel van het water kunnen opvangen. Op het straatniveau worden ook groene gebiedjes aangelegd. Dit zijn stedelijke wadi’s, waarin streekeigen, waterminnende planten zullen worden aangeplant, zodat ook de biodiversiteit in het gebied een duwtje in de goede richting krijgt. Alle groenstukjes worden bovendien ondergronds met elkaar verbonden door middel van een infiltratieriolering.

Een infiltratieriool is in feite een geperforeerde buis, die omwikkeld is met geotextiel. Met deze buizen wordt regenwater vlug opgenomen en vervolgens gedoseerd afgegeven aan de bodem. Dankzij infiltratieriolering ontstaan bij forse regenbuien geen plassen en kan een piekafvoer uitstekend worden verwerkt, wat een positief effect heeft op de grondwaterstand. In dichtbebouwde gebieden is deze oplossing ideaal, omdat er geen extra ruimte voor de wateropvang nodig is.

Adaptieve oplossingen voor stedelijk water

Bij de herontwikkeling van het terrein van de oude Katja-fabriek in ’s-Heerenberg worden de nieuwste inzichten op het gebied van stedelijke waterberging toegepast in de praktijk. De ontwikkeling laat zien dat het opvangen en bergen van hemelwater ook mogelijk is op plekken waar weinig ruimte is voor groen en onverhard oppervlak. Een hoopgevende ontwikkeling voor de duurzame stad van de toekomst!