Woningcorporaties spelen een belangrijke rol in het verduurzamen van de woningvoorraad in Nederland. Ze pakken die rol op door te isoleren, renoveren en investeringen te doen in zonne-energie en warmtepompen. Sommige corporaties gaan een paar stappen verder. In Varsseveld bouwt Wonion bijvoorbeeld 70 modulaire, biobased woningen in de buurt Essenkamp.

Essenkamp Varsseveld

De buurt Essenkamp ligt in het noorden van het Gelderse Varsseveld. Corporatie Wonion bezit er zo’n 70 woningen uit de jaren ’50 en ’60. Om de woningvoorraad te verduurzamen worden enkele tientallen van deze woningen gerenoveerd, terwijl 54 woningen zullen worden gesloopt. Daarvoor in de plaats komen 70 woningen terug, in een mix van levensloopbestendige- en eengezinswoningen.

De thema’s klimaatadaptatie, sociale activering, natuurinclusiviteit en verkeer spelen een belangrijke rol bij het ontwerp voor de nieuwe buurt, dat in nauw overleg met de bewoners en omwonenden is gemaakt. De nieuwe woningen worden modulair en biobased gebouwd.

Snel en efficiënt: modulair bouwen

Modulair bouwen is letterlijk het bouwen in modules: in verschillende onderdelen. Deze modules worden vooraf geproduceerd in de fabriek en vervolgens op de eindlocatie samengevoegd tot één geheel.

De voordelen van modulair bouwen ten opzichte van traditionele bouwmethoden zijn talrijk. Het is doorgaans goedkoper, efficiënter, sneller en minder arbeidsintensief. Doordat de bouw van de modules in de fabriek plaatsvindt, is er weinig tot geen overlast, uitstoot en afval op de doellocatie van de woningen. Modulair bouwen veroorzaakt tot 50% minder CO2-uitstoot dan traditionele bouwmethoden. Tot slot is modulair bouwen duurzaam, omdat modules die niet meer nodig zijn elders opnieuw kunnen worden ingezet en niet gesloopt hoeven te worden. De woningen in Essenkamp zullen bovendien gebouwd worden met biobased materialen, wat het project nog duurzamer maakt.

Duurzaam: biobased bouwen

Biobased bouwen betekent bouwen met natuurlijke materialen die (binnen 100 jaar) opnieuw kunnen groeien én opnieuw gebruikt kunnen worden. Om materialen biobased te mogen noemen moeten ze worden gewonnen uit levende, natuurlijke bronnen, die worden geteeld in ecologisch gezonde omstandigheden. Biobased materialen zijn bijvoorbeeld hout voor de draagconstructie, hennep, vlaswol, stro, kurk, of vilt als isolatiemateriaal en riet of sedum voor de dakbedekking.

De voordelen van biobased bouwen komen vooral ten goede aan het milieu en het klimaat. Standaard bouwmaterialen, zoals cement, staal en beton, zorgen voor een hoge CO₂-uitstoot, terwijl planten en bomen juist aanzienlijke hoeveelheden CO₂ opnemen. In een biobased gebouw, met planten en bomen als bouwmateriaal, zit deze CO₂ langdurig opgeslagen. Biobased materialen putten de aarde niet uit, maar groeien weer aan. Bovendien kunnen ze doorgaans gemakkelijk gerecycled en hergebruikt worden.

Klimaatadaptieve nieuwe buurt Essenkamp

De bestaande woningen in Essenkamp die vervangen moeten worden, worden circulair gesloopt. De nieuwe levensloopbestendige- en eengezinswoningen worden een voorbeeld voor duurzaam en toekomstgericht bouwen door woningcorporaties.

Voor de bouw wordt zoveel mogelijk samengewerkt met lokale leveranciers voor de natuurlijke bouwmaterialen. De hoofddraagconstructie van de woningen wordt gemaakt van fijnspar, de isolatie van lokaal geteelde hennep. De gevels worden gemaakt van Zweeds grenen, gekookt in lijnolie. De modulaire woningen worden efficiënt in een fabriek in Overijssel gebouwd en vervolgens in één dagdeel op de eindlocatie geplaatst. De woningen krijgen hoogwaardig gerecycled sanitair.

Aan, op en rondom de woningen worden diverse natuurinclusieve toepassingen gebruikt. Denk bijvoorbeeld aan nest- en verblijfplaatsen in gevels, insectenstenen, groene erfafscheidingen en groen op daken. De straten worden vergroend, zodat een fijne leefomgeving ontstaat en hittestress op de woningen wordt verkleind. Doordat in de nieuwe situatie minder verharding aanwezig is in de wijk, kan regenwater beter infiltreren en wordt de biodiversiteit vergroot. Er ontstaat in de buurt meer gemeenschappelijk groen en ruimte om te spelen en te ontmoeten.

Corporatiewoningen van de toekomst

Nieuwe bouwtechnieken zoals modulair en biobased bouwen klinken voor veel woningbouwcorporaties nog als toekomstmuziek. Met de circulaire sloop en modulaire, biobased herbouw van 70 woningen laat de Gelderse corporatie Wonion zien dat dit niet langer zo is.