Al enkele jaren was duidelijk dat de Leonarduskerk haar kerkelijke functie zou gaan verliezen. Om het markante gebouw voor de dorpsgemeenschap te behouden, bedachten de Oosterhouters zelf een plan om het verderop gelegen dorpshuis “de Schakel” te verhuizen naar de kerk. Dat idee kreeg veel bijval en leidde tot het plan om het hele dorpshart onder de loep te nemen. In kleine stappen ontstond zo een plan voor een nieuwe, toekomstbestendige inrichting van het hart van Oosterhout, met oog voor de geschiedenis en identiteit van het dorp.

Oud en nieuw: erfgoed als basis

De gemeente Overbetuwe betrok onder meer landschapshistoricus Ferdinand van Hemmen en Buro Ontwerp en Omgeving bij de ontwikkeling. Op basis van een uitvoerige cultuur-historische studie van Van Hemmen maakte BOO een ruimtelijke uitwerking van de gebiedsontwikkeling. Zo wordt de ontwikkeling aangegrepen om de identiteit en de karakteristieken van het dijk- en tuinbouwdorp te behouden en weer duurzaam beleefbaar te maken.

Het nieuwe hart van Oosterhout

Het plan bestaat uit meerdere onderdelen, die in fases zullen worden ontwikkeld. Centraal in het gebied ontstaat een parkachtig lint met groen- en waterstructuren, dat als samenhangend element de verschillende functies met elkaar verbindt.

Dorpshuis en sportzaal

Er ontstaat een nieuw ensemble van de bestaande kerk, pastorie en tuinmuur en een nieuwe sportzaal. De nieuwe sportzaal moet eigentijds zijn, maar wel duidelijk ‘familie’ van de bestaande bebouwing. Daarom zal gebruik worden gemaakt van metselwerk en een trapsgewijze vormgeving. De sacristie blijft als volume herkenbaar en vormt letterlijk de schakel tussen de kerk en de sportzaal. Hier zal de kantine, de huiskamer van het dorp, worden gerealiseerd. Op die manier ontstaat één nieuw geheel, met een herkenbare oude en nieuwe tijdslaag. Buiten, tussen de pastorie en de nieuwbouw, ontstaat een groene kamer, die als verblijfsruimte kan worden gebruikt.

Nieuwbouw basisschool SamSam

De huidige basisschool Samsam is toe aan nieuwbouw. De nieuwe school zal worden gerealiseerd aan een nieuw plein, tegenover het dorpshuis in de Leonarduskerk en de nieuwe sportzaal. De school kan gebruikmaken van het park als groen speelterrein en voor educatieve doeleinden (groen onderwijs). De bouwstijl van de school zal geïnspireerd zijn op lokale omstandigheden, zoals het gevecht met water en de agrarische geschiedenis (tabaksteelt, fruitteelt) van Oosterhout.

Woningbouw op de oude plekken van dorpshuis en basisschool

In dit deelgebied ontstaat een combinatie van functies die elkaar versterken. In het groene, parkachtige gebied is ruimte voor spelen, sporten, educatie, evenementen en een overloop van parkeren. In het gebied wordt een wadi aangelegd, die overtollig kwelwater opvangt en waarvan de loop is geïnspireerd op de loop van de oude restgeul. De oude mozaïekverkaveling wordt hersteld en zorgt voor een verschillend gebruik, zoals een bongerd, een dorpstuin, enkele eco huisjes of een rabattenbos. Aangrenzend worden verschillende typen woningen gerealiseerd (appartementen, vrijstaande woningen en tiny houses). Het groene karakter en de identiteit van Oosterhout zijn hier bepalend. Er wordt gewerkt met materialen als hout en riet, aangevuld met andere materialen als baksteen en dakpannen.

Winnaar Erfgoed Deal

In 2022 is “Hart voor Oosterhout” geselecteerd voor het programma Erfgoed Deal. De stuurgroep Erfgoed Deal prijst integrale ruimtelijke verbetering die het plan oplevert en noemt het project “voorbeeldstellend voor de talloze dorpen en kernen die nu of in de komende jaren te maken krijgen met leegkomende kerken”.